Targi Książki i ciężkie dylematy

Od kiedy zaczęłam mniej więcej świadomie kształtować swoją biblioteczkę i opanowywać swój zapał kupowania książek, męczy mnie sprawa wybierania wydań.

    Na początku jest tak, że kupujesz książki, które są tanie, modne albo akurat wpadną ci w rękę. Po wyrzuceniu kolejnej partii takich kupionych bez sensu kryminałów czy romansideł zaczynasz myśleć nad tym, na co wydajesz pieniądze. Na tym etapie kupujesz właściwie tylko to, co już kiedyś czytałeś albo ma naprawdę świetne recenzje. Kupowanie w ciemno nie wchodzi w grę, najlepiej żeby były to książki, do których będziesz wracać całe życie i przekażesz je dzieciom. Tu następuje kolejne rozczarowanie: ukochane Biesy nabyte w antykwariacie rozpadają się po dwóch otwarciach, innego tomiku nie da się czytać, chyba że z lupą, a połowę książek oprawiasz w papier do pakowania prezentów, bo nie możesz znieść ich okładek. Oto nadszedł ten etap wtajemniczenia, w którym zaczynasz martwić się o wydanie.

   Mnie dopadło to na drugim roku specjalności wydawniczej, kiedy wiem już mniej więcej, jak dobrze wydana książka powinna wyglądać. Wiem jak ważne są marginesy, interlinie, stopień i krój pisma, umiem poznać dobrą szarość i określić ilość światła. Razem ze wzrostem wiedzy zwiększają się moje wymagania. Nie chcę już kupować książek, które są klejone, cuchną PRL-em na kilometr, ledwo można dopatrzeć się w nich marginesów, mają niewygodne formaty czy złą edycję. Naoglądałam się ładnych i praktycznych projektów Tomaszewskiego i marzę, żeby trafiać na takie książki w ,,prawdziwym", księgarnianym życiu. I tu zaczynają się schody.

   Dobrze wydane książki istnieją. Tylko, jak za każdą dobrą rzeczą, trzeba się za nimi nalatać. Za wzrostem twojej specjalizacji w danej dziedzinie zawsze następuje wzrost twojego biegania za owym przedmiotem. Idąc w góry pierwszy raz zakładasz zwykłe adidasy, koło dziesiątego kupujesz pierwsze lepsze buty z Decathlonu, po kilku latach przeszukujesz miliony stron z opiniami, obmacujesz kilkadziesiąt egzemplarzy i sprowadzasz jakieś cud-trepy z zagranicy. Tak samo jest z książkami. W końcu przestają ci wystarczać Empik i Matras, a chciałbyś coś dobrego, solidnie zrobionego i gustownego. Tak, to ten smutny czas ruszenia czterech liter z domu (albo właśnie usadowienia przed laptopem) i długich, mozolnych poszukiwań.

   Wiekowo dzielę polskie książki na cztery kategorie – najnowsze (te wydane już w XXI wieku, a najlepiej nie na jego samym początku), szalone lata 90' ( i początek obecnego stulecia), przerażający PRL i dawne dzieje. Z dawnych dziejów mam najmniej książek i są to już raczej zabytki niż coś do czytania. Raczej nie opłaca się ich kolekcjonować, chyba że tak jak ja jesteś historycznym świrem i świadomość posiadania czegoś starego wynagradza ci stratę pieniędzy i miejsca na półce. Praktycznie jednak do niczego się nie nadają, zwłaszcza jeżeli mieszka się  a takich terenach jak ja i zdobywa głównie niemieckie dzieła pisane frakturą.

   Przerażający PRL królował w moim domu rodzinnym. Książki drukowane tak, by z góry zniechęcić lud pracujący do czytelnictwa. Klej robiony chyba na bazie śliny. Jednostajnie, słabo zadrukowane okładki. Mi kojarzą się z dzieciństwem, ale muszę przyznać, że poza ilustracją książkową, PRL nie oferował w tej dziedzinie nic dobrego. Niestety, takie książki przeważają w antykwariatach i sprzedaży z drugiej ręki, przez co królują też na mojej półce.

    Szalone lata 90' w dziedzinie książek jeszcze się właściwie nie skończyły. Zaliczam do nich te wszystkie błyszczące, powalone grubymi warstwami lakieru okładki, te stylizowane na ,,podpalone" kartki, te efekty typu ,,podstawowy kurs Photoshopa". Na takie książki trafiam rzadko, bo rzadko czytam romansidła z kiosku. 

   Na końcu wreszcie porządne, staranne wydawnictwa współczesne. Książki z d2d, Karakteru, Czarnego, nowsze z Wydawnictwa Literackiego. Część z nich to rzeczy ,,do czytania", jakaś klasyka (polowałam ostatnio na Dostojewskiego z WL, ale mnie rozczarował). Część jest totalnie niszowa, jakieś pozycje o typografii, grafice, historii książki (czyli moje zawodowe zagadnienia) ale też z innych dziedzin popularnonaukowych. W każdym razie nie są to książki, które kupuje się do pociągu. Zwłaszcza że przy okazji można by naruszyć ich piękne okładki...

*

Edit po Targach Książki: potwierdziły one właściwie moje przypuszczenia. Nie zobaczyłam zbyt wiele na sali z literaturą popularną, ponieważ tłok był wręcz apokaliptyczny. Obmacałam jednak moją wymarzoną serię dzieł Dostojewskiego z WL i przeżyłam wielkie rozczarowanie. Mimo świetnych okładek, wszystkie tomy z serii miały za mały wewnętrzny margines, przez co nie dało się ich wygodnie czytać w ręku. Do tego ,,Bracia Karamazow" byli w tłumaczeniu, którego nie znoszę, a dodawanie ich z innej serii wydawało mi się złym pomysłem. Smutno wycofałam się do sali z wydawnictwami uniwersyteckimi, gdzie chociaż mniej więcej dało się przejść, oddychać, a jak miałeś dużo szczęścia, to nawet przystanąć przy jakiś książkach. Przy stoiskach d2d i Karakteru z trudem powstrzymałam się przed kupieniem a) książki, którą już mam, ale w domu rodzinnym, a chciałabym częściej na nią patrzeć b) książki, która mnie nie interesuje, ale jest ładna c) książki, która mnie interesuje i jest ładna, ale strasznie droga i nie wiem, czy kiedyś mi się przyda. Ładne książki są naprawdę straszna pokusą, a coraz więcej wydawnictw zaczyna sobie chyba zdawać sprawę z nowych trendów w projektowaniu. Prawie że nie widać graficznych potworków (z typograficznymi jest zawsze gorzej, ale też większość książek, które macałam, wydawała się być przyzwoicie zrobiona). Nawet (a może zwłaszcza?) małe, niszowe wydawnictwa zaczynają dbać o estetyczny poziom tego, co wydają. Pomijając książki historyczne, które niestety wciąż są potworkami i przez to konsekwentnie ich nie kupuję (chociaż przy tej gigantycznej Heraldyce... mocno się zastanowiłam). Ostatecznie wróciłam z Targów ze strasznym bólem głowy, mapą Gorców (tak, wydawnictwa mapowe też tam były!) i dziełami zebranymi Conrada z serii Ossolineum. To moja pierwsza całkiem nowa BN–ka, więc jaram się nią niesamowicie. Zwłaszcza, że dostać ładnego Conrada to sztuka. Macałam Jądro ciemności z WL, ale było tak napompowane, że aż biło po oczach. BN może nie jest idealne, ale to porządne, stonowane książki i wiadomo, czego się po nich spodziewać. 

   Spontaniczne kupowanie książek stanowczo mi nie wychodzi. Mam jednak nadzieję, że moja ostrożność zostanie kiedyś wynagrodzona i znajdę to jedyne, idealne wydanie Dostojewskiego. Nie warto kupować książki, która nam się nie podoba albo jest tak źle zrobiona, że jej czytanie będzie nas męczyć. Skoro chcemy jeść wartościowe i starannie przyrządzone produkty czy kupować ubrania dobrej jakości, to czemu mamy pozwalać sobie na złe książki? 

Na zdjęciu mój nowiutki Conrad, jeszcze w folii, plus urocza torebka którą do niego dostałam. Zdjęcie niezbyt ładne, niestety, bo robione przy sztucznym świetle.